Nieuwe verlichting in de stadskern: slim, duurzaam en sfeerversterkend

In plaats van een standaardaanpak, gebruikt een slim verlichtingssysteem technologie om te meten hoeveel licht er eigenlijk nodig is in een gebied. Misschien is er veel licht van omringende gebouwen. Misschien maakt een bewolkte hemel alles donkerder. Of misschien is het Valentijn en hét moment voor wat sfeerverlichting. Een slim verlichtingssysteem weet dat, en stemt de straatlantaarns in dat gebied daarop af. Daarvoor werd een platform ontwikkeld dat via sensoren op de verlichtingspalen de lichtsterkte kan aansturen en al dan niet kan dimmen.

In heel het projectgebied wordt de bestaande openbare verlichting vervangen door slimme ledverlichting. Dat gebeurde al grotendeels in volgende straten:
Broodstraat – Casinostraat – Richard Van Britsomstraat – Boonhemstraat – Paul Snoekstraat – Collegestraat – Dr. Verdurmenstraat – deel Nieuwstraat – deel Regentiestraat – deel Zamanstraat – deel Ankerstraat.

Voor Sint-Nicolaasplein, Houtbriel en Stationsstraat gaan we nog een stapje verder. Er komt niet alleen slimme ledverlichting, we voorzien ook specifieke lichtsscenario’s (zie verder).

De installatie van de ledverlichting is gebaseerd op een grondige lichtstudie. Op basis daarvan worden technische uitvoeringsplannen opgemaakt. De uitvoering begint met het aanbrengen van een nieuwe stroomkabel ondergronds. De bestaande armaturen van de openbare verlichting worden verwijderd en vervangen door nieuwe lichtpunten met ledlampen.

De uitvoering van deze werken voor Sint-Nicolaasplein, Houtbriel, Stationsstraat en Stationsplein is gepland in het voorjaar. Netwerkbeheerder Fluvius is projectpartner van de stad voor de uitvoering van het geheel. In de loop van 2021 zijn alle lichtprojecten klaar.

De verlichting wordt dan écht interactief en intelligent. Ze past zichzelf aan en kan snel inspelen op bepaalde situaties. Daarvoor worden vooraf scenario’s vastgelegd. Dat gebeurde voor het Sint-Nicolaasplein/Houtbriel en de Stationsstraat. Experts van de Technische Universiteit Eindhoven werkten daarvoor samen met bewoners, handelaars, horeca, politie en verschillende stadsdiensten. Bij de voorbereiding kwamen aspecten aan bod als o.a. sfeer en gezelligheid, veiligheid, aangenaam winkelen …

[De tekst loopt verder onder de afbeeldingen]

Sint-Nicolaasplein/Houtbriel

Het intelligent lichtscenario op deze stadspleinen laat toe om de sfeer van de verlichting af te stemmen op de aard van de activiteit, die er plaatsvindt. Het kan ook langzaam uitdovend werken tegen het einde van een evenement.

Op de Houtbriel staan waardevolle panden, die dateren van het einde van de 18de eeuw. Ze dragen nog duidelijke kenmerken van de fraaie rococoarchitectuur, die toen gangbaar was in de burgerlijke bouwkunst. Binnen het lichtproject worden enkele van deze knappe gebouwen uitgelicht. De kwaliteitsvolle accentuering met gevelverlichting zal een aangename sfeer op dit plein creëren.

Voor het aspect veiligheid in dit scenario loopt er een studie om te werken met een geluidscamera, die de lichtsterkte verhoogt, van zodra er zich op het plein een incident voordoet. Dat kan zowel onmiddellijk en rechtstreeks, als na tussenkomst van de politie in de controlekamer van het Politiehuis.

De hertekening van de architecturale verlichting van de Sint-Nicolaaskerk zal sfeerversterkend werken.

In de Sacramentsstraat wordt met speelse verlichting een vierkant tunneleffect gecreëerd.

Op de gevel van de Cipierage verschijnt een creatieve lichtprojectie, als een fraaie uitnodiging om het plein te bezoeken en er te vertoeven.

Stationsstraat

De verlichting in de belangrijkste winkelwandelstraat van onze stad is volledig hertekend. Daarbij is er gekozen voor een rond armatuur, waarmee verschillende combinaties gemaakt worden van pendel- en gevelarmaturen.

Op de plaatsen waar geen bomen staan, komen er overspanningen boven de weg met pendelarmaturen.

Ter hoogte van de zones waar de bomen staan wordt er gewerkt met gevelarmaturen, zowel op de gebouwen langs de linkerkant van de straat richting Stationsplein, als langs de rechterkant tussen de bomen en de gevels. Op die manier wordt er langs die kant in de geborgenheid van de wandelzone een aangename sfeer gecreëerd.

Ter vervanging van 42 armaturen en drie palen komen er 77 nieuwe toestellen. De nieuwe verlichting wordt afgestemd op de etalageverlichting. Via een sensor gaat de openbare verlichting dimmen wanneer de etalageverlichting volop brandt en omgekeerd.

Op verschillende locaties in de straat verschijnt er – in de tweede fase – verlichting die een speels element op de grond kan projecteren.

Om te kunnen nagaan of de scenario’s voldoende afgestemd zijn op de beleving van het publiek in de Stationsstraat, is er in het project een passantentelling voorzien. Er komen ook bevragingen van de bezoekers. Daarbij ligt de focus op sfeer, sociale veiligheid en speelse elementen (beleving).

Onze stad heeft, samen met twee bedrijven, drie universiteiten, de Vlaamse netbeheerder Fluvius, de LUCI Association en drie andere Europese steden het pilootproject ‘Smart space’ opgezet met slimme verlichtingssystemen. Doelstelling is het energieverbruik van de openbare verlichting met 60 % te verminderen.

Het project wordt voor 60 % gesubsidieerd door de Europese Unie, binnen het Europees fonds ‘Interreg North-West Europe’. Ook de provincie Oost-Vlaanderen subsidieert 20 % van het project in Sint-Niklaas.

Totaal projectbudget voor de 11 partners is 5.783.016 EUR. Hiervan wordt 3.469.809 EUR door het Europees fonds Interreg North-West Europe gefinancierd. Het projectbudget voor Sint-Niklaas bedraagt 540.620 EUR.

Onderaan deze pagina vind je een animatievideo waarin dit Europees project ook in beeld wordt geduid.