Sint-Niklaas wijst jeugd de juiste weg in digitale nieuwswereld en sociale media
Voor het eerst in Vlaanderen wordt op zo’n grote schaal de jeugd in praktijk geleerd kritisch en bewust om te gaan met sociale media en de jungle aan digitale nieuwskanalen die op hen afkomt. Het stadsbestuur van Sint-Niklaas doet hiervoor beroep op StampMedia, een organisatie die de stem van jongeren tussen 13 en 26 jaar versterkt, met onder andere het geven van workshops om de jeugd mediawijs te maken.
Hoewel sociale media geen nieuwskanalen zijn, zijn ze voor veel jongeren toch een grote bron van nieuws. Tegelijk gaan ze er behoorlijk passief mee om. Zo worden nieuwsartikels eerder vluchtig bekeken en gelezen. Slechts 47% van de jongeren klikt weleens een artikel open, en zelfs dan wordt de inhoud vaak maar deels gelezen. Zo blijkt uit een onderzoek door de Arteveldehogeschool.
Nepnieuws herkennen
Jongeren weten wel dat er zoiets bestaat als fake news, en het merendeel kan ook omschrijven wat nepnieuws inhoudt. Toch is dat laatste voor 1 op 5 jongeren niet evident. Nepnieuws herkennen blijkt voor iedereen een moeilijke opgave.
Vaak worden sociale media onterecht gezien als volwaardige nieuwssites, waardoor informatie niet op de juiste manier wordt verspreid. Dit kan polarisatie in de hand werken. Om dit binnen de samenleving tegen te gaan, zijn ook jongeren een belangrijk publiek. De workshops met een concrete focus op fake news en complotdenken maken jongeren hierop attent en leren hen hoe ze op een correcte manier met sociale media en nieuws kunnen omgaan.
Jeugd wapenen tegen polarisatie
Ook de scholen erkennen dat jongeren nood hebben aan mediawijsheid. De workshops zijn welkom en worden door de leerlingen enthousiast onthaald. Er zijn momenteel 6 scholen waar de workshops worden gegeven: Sint-Jozef-Klein-Seminarie (College), Vrije Technische Scholen (VTS) 3 en 4, Scholen Da Vinci, Centrum Deeltijds Onderwijs Newton en WeTech Academy. Het is de bedoeling dat de workshops uiteindelijk gegeven worden in alle middelbare scholen in Sint-Niklaas.
Het stadsbestuur benadrukt dat het gaat om een preventief project als onderdeel van het diversitieitsplan en hernieuwd actieplan van de stad tegen polarisatie en extremisme. Jongeren die verschillende nieuwsbronnen en -boodschappen kritisch kunnen analyseren, zijn jongeren die de wereld rondom hen beter begrijpen en beter gewapend zijn tegen polariserende debatten.
Kritisch denken over nieuws
In een eerste luik van de workshop wordt dieper ingegaan op waar de studenten hun nieuws halen en of ze op de hoogte zijn van de verschillende nieuwskanalen en de waarde ervan. Ze leren er ook kritisch over denken. Welke nieuwskanalen zijn goed en wat is het belang van bronnen checken?
Ze krijgen heel eenvoudige en snelle tips, die jongeren met de meest diverse achtergronden dagelijkse kunnen toepassen om nepnieuws te ontmaskeren. Welk fake news hebben ze al zelf ontdekt en wat als dergelijk nieuws echt wordt geloofd en rondgaat?
In het tweede luik wordt de link gelegd naar polarisatie, vertrekkende vanuit de eigen leefwereld van de studenten. Wat hebben ze zelf al ervaren? Hoe kan fake news polariserend werken, waarbij de tegenstellingen tussen groepen in de samenleving sterker worden, waardoor ze steeds meer tegenover elkaar komen te staan? Een concreet voorbeeld is de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne, waar Rusland de media controleert en censureert en polarisatie in de hand werkt.
INFO
Esther Debbaut, deskundige extremisme en polarisering, welzijnshuis, Abingdonstraat 99, 9100 Sint-Niklaas, Tel: 03 778 60 09, Tel mobiel: 0471 56 42 35, E-mail: esther.debbaut@sint-niklaas.be