Met de handen in de Wase klei meebouwen aan de kunstwerken onder de spoorwegbrug: een unieke oproep aan de inwoners van onze stad voor Project 33

Beeldend kunstenaars Elise Eeraerts en Roberto Aparicio Ronda bedachten voor Project 33 een ontwerp waarbij op tien plaatsen onder de spoorwegbrug kunstwerken komen met 3D-geprinte beelden en geometrische kleivormen. Voor de 3D-geprinte beelden werkten ze al eerder samen met leerlingen van OLVP Presentatie, de nabijgelegen school die uitkijkt op de spoorwegbrug, en met d’Academie Beeld, waar Elise en Roberto ‘artist in residence’ waren in april.  

Vanaf mei focussen ze zich op het boetseren van de kleivormen, en dat samen met zoveel mogelijk Sint-Niklazenaars. Vanaf 12 mei tot eind augustus gaan ze twee keer per week aan de slag in een tijdelijk atelier bij SVK aan het Westerplein. De klei waarmee er gewerkt wordt, is een grondstof uit de streek, die gebakken zal worden op verschillende temperaturen. Hierdoor ontstaat een verschil in porositeit, waardoor er ook verschillende gradaties in mosvorming mogelijk zijn. Net zoals bij de spoorwegpijlers, die ook verschillende gradaties van mosvorming vertonen. 

Elke Sint-Niklazenaar kan meebouwen aan de kleivormen die onder de brug komen, onder deskundige leiding van kunstenaars Elise en Roberto. Individueel, of met een vereniging, klas, vrienden of familie. In een workshop van twee uur. Er is geen enkele voorkennis vereist, iedereen is welkom. Samen maken we de ruwe klei klaar. We vullen de mallen en vormen de kleistenen, die later worden gebakken in een kleioven. En ondertussen is er de ideale gelegenheid om een praatje te slaan, mensen te leren kennen, kennis te maken met het ambachtelijk productieproces of het hoofd even helemaal leeg te maken.

De workshops vinden plaats van 12 mei tot augustus, telkens op vrijdag van 14 tot 16 uur en op zaterdag van 10 tot 12 uur. Deelnemen is gratis. Inschrijven kan vanaf nu via www.project33.be.

Onder de spoorwegbrug komen ook groenzones. Het ontwerpbureau Stramien cv (Antwerpen) en aannemer GR&OM (Nieuwkerken) staan in voor het ontwerp en de groenaanleg. Het groenontwerp speelt met de rechte lijnen van de spoorwegbrug, door er een glooiende, dynamische dimensie aan te voegen. Tegelijk blijven de spectaculaire zichtlijnen tussen de pijlers ook behouden op sommige plaatsen. Onder de spoorwegbrug zijn er zones die weinig water en licht krijgen, twee essentiële voorwaarden voor groen. Hier vangen we het aanwezige water ter plaatse en verspreiden we het via wadi’s. Door een doordachte keuze van planten zou hier toch een natuurlijk aanbod van planten moeten kunnen ontstaan.  

Via een proefopstelling in samenwerking met de land- en tuinbouwschool van de Broedersscholen in de Weverstraat testen we nu al in een kleine zone tussen 3 pijlers of er op deze manier voldoende water is om de oppervlakte te kunnen bevoorraden en welke bijsturingen er eventueel mogelijk zijn. Later werken we samen met de buurtbewoners van de Spoorweglaan en achterliggende Nobels-Peelmanwijk en met de personen en instanties die hebben laten weten dat ze willen meehelpen aan de realisatie. 

Project 33 brengt kleur en leven onder de spoorwegbrug. Het is ook de bedoeling dat dit project blijft leven en steeds verder evolueert, wat het uitgangspunt is voor Project 33-curator Kris Drieghe van Hol Architecten, aangesteld door de stad. Samen met Fluvius bekijken we ook welke verlichting het best tot zijn recht komt onder de brug. Op langere termijn gaan we na hoe streetart nog iets kan toevoegen aan het ontwerp.  

Spoorlijn 59 verbindt Antwerpen met Gent. In het begin van de jaren 1970 werd deze spoorlijn gemoderniseerd. Zo werd het spoor in 1970 doorgetrokken tot in Antwerpen, onder de Schelde, en vonden er in de stadskern van Sint-Niklaas ingrijpende werken plaats. Op het Stationsplein verrees een nieuw station, maar de meest in het oog springende ingreep was toch wel de brug in de Spoorweglaan. Tot in 1970 waren er in de stadskern nog gelijkgrondse spoorwegovergangen in de Plezantstraat, Driekoningen en Vijfstraten. Met de toename van het autoverkeer drong een oplossing zich op. Een brug of tunnel?  

Na een lange discussie in de jaren 1960 koos het toenmalige stadsbestuur uiteindelijk voor de spoorwegbrug. Enkele jaren later, in 1972, werd de brug in gebruik genomen. Dat was een goede oplossing voor de ontsluiting van het autoverkeer, maar zorgde er ook voor dat de ruimte onder de spoorwegbrug een niet zo aantrekkelijk stuk stadskern werd. Doordat de Spoorweglaan op de stadsrondweg ligt, is er bovendien ook veel autoverkeer. 

In de loop van de afgelopen decennia passeerden tientallen ideeën de revue, maar toen de bewoners van de Spoorweglaan en de achterliggende straten een vijftal jaar geleden bij het stadsbestuur aankaartten dat ze de ruimte onder de spoorwegbrug graag vergroend zouden hebben, sprong de stad mee op de kar. Eind 2020 sleepten we een Vlaamse subsidie voor vergroening in de wacht en daarmee werden de kiemen gelegd voor Project 33. We overlegden met Infrabel en het Vlaams Gewest over de verwezenlijking van het project. 

• Vergroenen en verfraaien van de spoorwegpijlers en de zone onder de spoorwegbrug in de Spoorweglaan vanaf de rotondes aan het kruispunt Driekoningen tot aan het kruispunt met de Plezantstraat. 
• Opdrachtgever: stad Sint-Niklaas  
• Curator: Kris Drieghe (Hol Architecten) 
• Groenontwerp en groenaanleg: TV Stramien cv – GR&OM
• Kunst: Elise Eeraerts

Tom Speleman – tom.speleman@sint-niklaas.be – 03 778 30 62
www.project33.be