Enkele tientallen stadsmedewerkers brachten vrijdagmiddag de laatste historische archiefstukken van de kelder van de bibliotheek aan het Hendrik Heymanplein naar het nieuwe gebouw op de Grote Markt. Het vormde het symbolische slot van een intensieve verhuisoperatie.
Tot de 13de eeuw
Het stadsarchief is één van de oudste erfgoedbeheerders van Sint-Niklaas. Het bevat de stukken die door de stad en haar rechtsvoorgangers zijn opgesteld en beheerd worden door griffiers en secretarissen. De oudste documenten behoren tot het archief van het Hoofdcollege van het Land van Waas en het kerkarchief van de Sint-Nicolaasparochie. Bepaalde stukken gaan terug tot de dertiende eeuw.
De weg die deze archiefstukken doorheen de eeuwen hebben afgelegd, is een spannende route langsheen zolders en kelders. Vlammen, plunderingen en verhuisbewegingen spelen de historische archiefbewaarders soms parten. De voorbije decennia worden inspanningen geleverd om het bestuurlijk archief veilig te bewaren. Die zorgzame bewaring krijgt in het nieuwe stadsarchief nu een definitieve ‘bezegeling’. En hiermee keren de vele registers en documenten met een ‘eeuwige’ levensduur terug naar de plaats waar ze zijn ontstaan.
Zuurvrij geborgen
Het zoeken naar een aangepaste huisvesting voor het archief is een traject van vele jaren. Dat startte eind jaren 1990 met een screening en een preservatie- en conservatieproject uitgevoerd door De Zilveren Passer uit Gent. Deze samenwerking leidde tot de uitbouw van een atelier in eigen beheer van het stadsarchief. De voorbije jaren heeft het archief sterk de focus gelegd op de preservatie van de oude documenten. Bij preservatie worden maatregelen genomen ter bescherming van de stukken zonder het stuk zelf te manipuleren.
Het gebruik van zuurvrije materialen is een belangrijke preserverende taak die in het archiefatelier wordt uitgevoerd. Zuurvrij betekent dat het papier of karton waarin de documenten bewaard worden geen vrije zuren bevat en een pH-waarde heeft tussen 7 en 8,5. Het gebruik van dergelijke zuurvrije omslagen en archiefdozen heeft geen nadelige invloed op de originele stukken. Anderzijds neutraliseert een uit zuurvrije materialen vervaardigde archiefdoos ook eventuele schadelijke stoffen uit de omgeving. Duizenden dossiers zijn de voorbije jaren in zuurvrije archiefdozen verpakt en van alle schadelijke stoffen en materialen (metaal, plastiek, lijm,...) ontdaan.
Studiezaal met marktzicht
Naast de vier archiefdepots beschikt het stadsarchief voortaan over een ruime studiezaal waar bezoekers archiefstukken kunnen raadplegen. Het mooie uitzicht op het marktplein krijgen ze er bovenop. De studiezaal zal in de toekomst vier halve dagen per week toegankelijk zijn. Bezoekers kondigen hun komst aan via een digitaal aanvraagformulier dat vanaf midden november beschikbaar is via de nieuwe archiefwebsite.
Die nieuwe archiefwebsite wordt op 14 november gelanceerd. Het wordt het 'digitale geheugen van de stad'. Hiermee slaat het archief een nieuwe richting uit op vlak van publiekswerking. De website presenteert verhalen over plaatsen, personen of gebeurtenissen uit de stadsgeschiedenis. Ook filmbeelden en foto’s vinden via dit digitale kanaal een weg naar het publiek. Wie op zoek is naar een bepaald archiefstuk kan vooraf digitaal grasduinen in inventarissen en hulpbronnen.
Toch loont het nog meer dan de moeite om de studiezaal te bezoeken. Al was het maar om te ontdekken wat er wisselend in de vaste tentoonstellingskast wordt gepresenteerd!
► Info: archief@sint-niklaas.be // 03 778 33 80
