Project 33 brengt leven onder de spoorwegbrug

Impressie van Project 33
Banner vormgeving Project 33

Onze spoorwegbrug in de Spoorweglaan viert zijn vijftigste verjaardag! Om dat te vieren, verfraaien we met Project 33 de 33 grijze brugpijlers met groen en kunst. De dorre stenen vlakte onder de brug wordt onthard en krijgt een natuurlijke uitstraling aan de hand van een doordacht groenontwerp. De kunstwerken die onder de brug komen, worden opgebouwd uit 3D-geprinte keramieken beeldjes en bakstenen, die we samen met de inwoners van de stad maken. 

Social media sharing
Inzoomen op tijdlijn

Begindatum

1 januari 2021

Start proefopstelling: realisatie van reliëf en bodemverbetering

31 augustus 2022

Ter hoogte van Villa Verbreyt (Spoorweglaan)

Afwerking proefopstelling: aanplanting groen

1 februari 2023

Start workshops bakstenen maken met inwoners van Sint-Niklaas

12 mei 2023

Start aanleg andere zones

1 augustus 2023

Einde aanleg van de andere zones

31 december 2023

Einddatum

31 december 2023

31 augustus 2022

Start proefopstelling: realisatie van reliëf en bodemverbetering

1 februari 2023

Afwerking proefopstelling: aanplanting groen

12 mei 2023

Start workshops bakstenen maken met inwoners van Sint-Niklaas

1 augustus 2023

Start aanleg andere zones

31 december 2023

Einde aanleg van de andere zones

Beeld & workshops

Beeldend kunstenaars Elise Eeraerts en Roberto Aparicio Ronda bedachten een ontwerp waarbij op tien plaatsen onder de spoorwegbrug kunstwerken komen met 3D-geprinte beelden en geometrische kleivormen. Voor de 3D-beelden werkten ze samen met leerlingen van OLVP Presentatie, de nabijgelegen school die uitkijkt op de spoorwegbrug, en met d’Academie Beeld, waar Elise en Roberto ‘artist in residence’ waren in april.  

Van mei tot augustus 2023 focusten ze zich op het boetseren van de kleivormen, en gingen ze samen met meer dan 600 Sint-Niklazenaars twee keer per week aan de slag in een atelier bij SVK aan het Westerplein. De klei waarmee ze werkten is een grondstof uit de streek, die tot bakstenen gebakken werd op verschillende temperaturen. Hierdoor ontstaat een verschil in poreusiteit, waardoor er ook verschillende gradaties in mosvorming mogelijk zijn. Net zoals bij de spoorwegpijlers, die ook verschillende gradaties van mosvorming vertonen.

De kunstwerken worden in april 2024 onder de spoorwegbrug geplaatst.

Zijaanzicht van een sectie van Project 33

Groen

Het groenontwerp speelt met de rechte lijnen van de spoorwegbrug, door er een glooiende, dynamische dimensie aan te voegen. Tegelijk blijven de spectaculaire zichtlijnen tussen de pijlers ook behouden op sommige plaatsen. Onder de spoorwegbrug zijn er zones die weinig water en licht krijgen, twee essentiële voorwaarden voor groen. Hier vangen we het aanwezige water ter plaatse en verspreiden we het via wadi’s. Door een doordachte keuze van planten zou hier toch een natuurlijk aanbod van planten moeten kunnen ontstaan.

Via een proefopstelling in samenwerking met de Broedersschool Biotechnische en Sport in de Weverstraat testten we in een kleine zone tussen 3 pijlers of er op deze manier voldoende water is om de oppervlakte te kunnen bevoorraden en welke bijsturingen er mogelijk zijn. In november 2023 werden alle struiken en planten met de ervaringen uit de proefzone aangeplant, opnieuw in samenwerking met de Broedersschool Biotechnische en Sport. Ook verticaal groen is voorzien, dat via kabels omhoog kan klimmen langs de pijlers. 

Zo is onder de spoorwegbrug het technisch fundament gelegd voor het levende ecosysteem (bodem, licht, lucht, water, voedingsstoffen, plantengroei en fauna) dat hier zal komen. Het is nu wachten op spontaan groen, kikkers en libellen. Project 33 is hiermee een uitdagend en ambitieus project, waarbij een viaduct een biotoop wordt waar kunst, natuur en architectuur samenkomen. Genieten van al dat moois kan langs het wandelpad in puin en breuksteen tussen de zebrapaden ter hoogte van de Nijverheidsstraat en de Hofstraat.

Tijdlijn van het project

Zomer 2022

  • Groen: proefopstelling (Spoorweglaan ter hoogte van Villa Verbreyt): reliëf en bodemverbetering.
  • Beeld: verdere uitwerking concept tot werkbaar prototype.

Oktober 2022 – januari 2023 

  • Beeld: 3D-prints met texturen uit de stad in samenwerking met leerlingen van OLVP Presentatie. 

Februari 2023 

  • Groen: proefopstelling (Spoorweglaan ter hoogte van Villa Verbreyt): workshop & aanplantingen met leerlingen van Broedersschool Biotechnische en Sport.

Mei – augustus 2023 

  • Beeld: workshops bakstenen maken van klei met inwoners van Sint-Niklaas.

Augustus 2023

  • Groen: aanleg andere zones.

November 2023 

  • Groen: participatieve beplanting andere groenzones met leerlingen van Broedersschool Biotechnische en Sport.

Een streepje geschiedenis

In 2022 stond de spoorwegbrug er 50 jaar. In 1972 werd het spoor immers verhoogd in het centrum van Sint-Niklaas. Dat was een goede oplossing voor de ontsluiting van het autoverkeer, maar dat zorgde er ook voor dat de ruimte onder de spoorwegbrug een niet zo aantrekkelijk stuk stadskern werd. Doordat de Spoorweglaan op de stadsrondweg ligt, is er bovendien ook veel autoverkeer. 

In de loop van de afgelopen decennia passeerden tientallen ideeën de revue, maar toen de bewoners van de Spoorweglaan en de achterliggende straten een vijftal jaar geleden bij het stadsbestuur aankaartten dat ze de ruimte onder de spoorwegbrug graag vergroend zouden hebben, sprong de stad mee op de kar. Eind 2020 sleepten we een Vlaamse subsidie voor vergroening in de wacht en daarmee werden de kiemen gelegd voor Project 33. We overlegden met Infrabel en het Vlaams Gewest over de verwezenlijking van het project. 

Als eerste stap stelde de stad een curator aan (Kris Drieghe van Holarchitecten), die een visienota schreef waarin het project een naam kreeg (Project 33, verwijzend naar de 33 spoorwegpijlers) en waarin de ambities op het vlak van groen, beeld een streetart vorm kregen. Vervolgens gingen we op zoek naar partners die ons konden helpen bij de verwezenlijking van het project. De eerste was een communicatie- en ondersteunende partner (King George): die werd tot nu toe vooral betrokken bij de zoektocht naar partners voor de 3 onderdelen en zal ook bij de brede uitrol van het project (na de proeffase) ondersteuning bieden. 

Eind 2021 werden voor de aspecten groen en beeld een partner aangesteld. Sindsdien werken Stramien en GR&OM samen rond het aspect groen, maar in perfecte symbiose met het aspect beeld, waarvoor de stad beeldend kunstenaar Elise Eeraerts aanstelde. Het aspect streetart wordt uitgewerkt vanaf 2024. 

Opbouw van de spoorwegpijlers in de Kleine Laan in 1972

Beleidsondersteuning

Grote Markt
1
9100
Sint-Niklaas

Communicatie

Grote Markt
1
9100
Sint-Niklaas
bestuur cultuur documenten fiets geld gezondheidszorg leren mobiliteit natuur opvang veiligheid waarschuwing werken werkenopafspraak wonen