Paterssite

De omvorming van de Paterskerk vormt de eerste fase in het ontwikkelingsproces van de site. Zo kan de continuïteit van de werking van het gemeenschapscentrum voor de buurtverenigingen verzekerd worden.

In 2015 werden de ontwerpers Bovenbouw Architectuur en Grondmij aangesteld om voor de herinrichting van de site een masterplan op te maken vanuit een totaalvisie. Tijdens verschillende participatiemomenten dachten de buurt en de gebruikers van de huidige infrastructuur samen met het stadsbestuur na over de nieuwe toekomst van de Paterssite. Dit denkproces leidde tot waardevolle suggesties die zo veel mogelijk werden verwerkt in het masterplan.

Het masterplan werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 25 maart 2016. Het vertaalt enkele basisprincipes van het kloosterleven zoals collectiviteit, minimale impact en open enclave tot een hedendaags en duurzaam samenlevingsproject. Het masterplan bevat volgende uitgangspunten:

• De focus van het project ligt op duurzaamheid;
• Zaal Familia verhuist naar de Paterskerk: de kerk wordt een multifunctionele ruimte waarbinnen drie verschillende zalen ondergebracht worden;
• Het bestaande klooster en de huidige zaal Familia worden afgebroken en vervangen door twee vleugels met appartementen;
• Er komt een rustige, publieke tuin die ten allen tijde kan gebruikt worden door (nieuwe) bewoners, de buurt en de gebruikers van de kerk.

Op basis van de voorgestelde uitwerking voor het masterplan werd een ontwerpteam gevormd. Dat bestaat uit Stéphane Beel Architecten, Landschaap (studiebureau voor landschapsarchitectuur), Mouton (studiebureau stabiliteit) en IRS (studiebureau technieken).

Het ontwerp vertrekt van bovenstaande uitgangspunten en wil het bestaande masterplan verder laten evolueren. Hierbij zijn thema’s zoals beleving, sfeer, oriëntatie, privacy, levenskwaliteit en duurzaamheid de belangrijkste pijlers.

Om de Paterskerk en de twee nieuwe woonvleugels te laten samenwerken als één geheel, wordt een verhoogde sokkel rondom de kloostertuin gemaakt. Deze sokkel verbindt de gebouwen en accentueert de kloostertuin in het midden.

Door deze sokkel te verhogen ten opzichte van de kloostertuin wordt een aflopend hoogteverschil gevormd. Enerzijds vormt deze een ‘buffer’ tussen de straat en publieke tuin – hierdoor wordt de tuin als intiemer ervaren. Anderzijds vormt deze een ‘drempel’ tussen de publieke tuin en de privéwoningen, zodat de bewoners zich de woningen kunnen toe-eigenen.

De sokkel vormt de rondgang rond de tuin, het is geen esthetisch bindmiddel. De toegang tot elke woning is overdekt. Ter hoogte van de Paterskerk wordt de rondgang een buitenruimte aan de polyvalente zaal.

Om een heldere en leesbare toegankelijkheid van de site te krijgen, worden aan de Leopold II-laan en Truweelstraat ruime doorgangen tot de site gecreëerd, die het gezicht van de Paterssite naar de buurt toe maken. De kerk wordt losgeknipt van de andere gebouwen en als oriëntatiepunt benadrukt.

Door de gebouwen op een afstand van elkaar te plaatsen ontstaan doorzichten. Vanop de straat vang je een glimp op van de wondere wereld op de site. Via doorzichten op strategische plaatsen wordt de voorbijganger uitgenodigd om de kloostertuin te komen ontdekken.

Eén van de uitgangspunten in het masterplan is dat het bestaande klooster wordt afgebroken: de positionering geeft immers inkijk naar de achterliggende gebouwen. Dit geeft de opportuniteit om een nieuwbouw zó te ontwerpen dat hier ditmaal geen ‘achtergevel’ gebouwd wordt, maar dat de achterliggende zone een volwaardig statuut krijgt. Hierdoor strekt de site zich uit tot aan de tweede tuinmuur. Zo wordt de gelaagdheid van de site erkend en opnieuw zichtbaar gemaakt.